Τη χαριστική βολή στον κόσμο της αγοράς, της παραγωγής, των επιχειρήσεων, του λιανικού εμπορίου και της εστίασης δίνει το σφοδρό κύμα κακοκαιρίας «Ελπίδα». Στην ακρίβεια και κυρίως την τεράστια πίεση που ασκούν οι λογαριασμοί ενέργειας στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, που απομάκρυναν τους καταναλωτές ακόμη και από τις χειμερινές εκπτώσεις, ήρθαν να προστεθούν οι αστοχίες στη διαχείριση της κακοκαιρίας. 

Οι εξαγγελθείσες αργίες από την κυβέρνηση για χθες και σήμερα λόγω της κακοκαιρίας «Ελπίδα» για μια ακόμη φορά διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, του εμπορίου και των καταστημάτων, την ώρα που οι υποχρεώσεις τους συσσωρεύονται με αυξανόμενους ρυθμούς. Και χθες παραγωγικές μονάδες, βιοτεχνίες και άλλες επιχειρήσεις δεν άνοιξαν, θέτοντας ως προτεραιότητα την ασφάλεια τη δική τους και των εργαζομένων τους. Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας όλων αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα και αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς, αναφέρει στη «Ν» στέλεχος των βιομηχάνων.

Τα πλήγματα, πάντως, για τις επιχειρήσεις και κυρίως το λιανικό εμπόριο είναι απανωτά, με τα χρέη τους να συνεχίζουν να αυξάνονται μεσούσης μιας -ούτως ή άλλως- υποτονικής εκπτωτικής περιόδου, καθώς οι καταναλωτές παραμένουν συγκρατημένοι στις αγορές τους. Η ανησυχία για την πορεία της πανδημίας που δεν λέει να κοπάσει σε συνδυασμό με το άγχος που προκαλεί στους καταναλωτές το κύμα ανατιμήσεων που πλήττει την οικονομία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αγορές, με τους καταναλωτές να περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα. Ως αποτέλεσμα, ο κλάδος του λιανεμπορίου δεν βλέπει τους τζίρους του να αυξάνονται παρά το γεγονός πως οι επιχειρηματίες έχουν προβεί σε μεγάλες εκπτώσεις. Η κακοκαιρία «Ελπίδα», προκαλώντας επιπλέον προβλήματα, μάλλον ήρθε σαν «κερασάκι στην τούρτα», αναφέρει εκπρόσωπος των επαγγελματοβιοτεχνών και εμπόρων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των εμπορικών συλλόγων της Αττικής, η αγοραστική κίνηση παρουσίασε προβληματική και υποτονική πορεία κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες των εκπτώσεων, γεγονός που δεν είναι σύνηθες για την αγορά, ιδίως φέτος που όλα τα μαγαζιά είναι ανοιχτά και δεν υφίσταται καθεστώς lockdown, όπως πέρυσι.

Όπως ανέφερε σε σχετική δήλωσή του ο πρόεδρος του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής και του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Βασίλης Κορκίδης, το λιανικό εμπόριο κινείται σε μια «παγωμένη αγορά». Αναφορικά δε με την Κυριακή 16 Ιανουαρίου, κατά την οποία λειτούργησαν τα εμπορικά καταστήματα λόγω των εκπτώσεων, η γενική εικόνα επίσης δεν ήταν ικανοποιητική για δύο στους τρεις εμπόρους, παρά την κοσμοσυρροή στο κέντρο της Αθήνας.

Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, η μέχρι στιγμής πορεία του τζίρου των εκπτώσεων κινείται κάτω από τα επίπεδα των 5,3 δισ. ευρώ που ήταν ο συνολικός εκπτωτικός τζίρος το 2020 -προ πανδημίας- και χαμηλότερα από τις προσδοκίες των εμπόρων της Περιφέρειας Αττικής, που πριν από την πανδημία, το δίμηνο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου, τους αναλογούσε ένας εκπτωτικός τζίρος άνω των 2,5 δισ. ευρώ.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Σταύρος Καφούνης, ανέφερε πως οι πωλήσεις τις πρώτες μέρες των εκπτώσεων κατέγραψαν μείωση έως και 50% σε σχέση με το 2019, το τελευταίο έτος «κανονικής» λειτουργίας του λιανεμπορίου. Μάλιστα, η κακή εικόνα της αγοράς τις πρώτες εβδομάδες του 2022 έρχεται μετά την επιδείνωση που καταγράφηκε το τελευταίο δίμηνο του 2021.

Υπενθυμίζεται εδώ ότι οι χειμερινές εκπτώσεις ξεκίνησαν στις 10 Ιανουαρίου και θα διαρκέσουν έως τις 28 Φεβρουαρίου. Πλέον διανύουν την τρίτη εβδομάδα από την έναρξή τους, η οποία θεωρείται λόγω της κακοκαιρίας χαμένη, με τις τρεις πρώτες εβδομάδες των εκπτώσεων να είναι παραδοσιακά και οι πιο σημαντικές για τον τζίρο των καταστημάτων.

Ένδυση - Υπόδηση

Στη δίνη των καιρών βρίσκεται ο κλάδος της ένδυσης και υπόδησης με τους μικρομεσαίους της αγοράς να έχουν ήδη προεξοφλήσει μια ακόμα χαμένη σεζόν. Μετά την υποτονική κίνηση της εορταστικής περιόδου, η ελπίδα για τον εκπτωτικό τζίρο «πάγωσε». Όπως αναφέρουν στην «Ν» εκπρόσωποι του κλάδου ένδυσης, «το κύμα κακοκαιρίας και όλο το αλαλούμ που επικράτησε τη Δευτέρα και η διατήρηση των δύσκολων συνθηκών, που επιβάλλουν γενική αργία την Τρίτη και την Τετάρτη και ενδεχομένως και την Πέμπτη, εάν δεν αποκλιμακωθεί η κατάσταση, επί της ουσίας παγώνει για δέκα μέρες την αγορά. Γιατί ακόμα και να ομαλοποιηθεί η μετακίνηση δεν αναμένεται να σπεύσει κανείς για ψώνια στα μαγαζιά. Την ίδια στιγμή η αδυναμία παραδόσεων στο ηλεκτρονικό κανάλι επί της ουσίας κλείνει και αυτή τη διέξοδο για όσες επιχειρήσεις διαθέτουν e-shop. Ο κλάδος παραμένει εγκλωβισμένος και έρμαιο σε κάθε νέα συνθήκη που ο κρατικός μηχανισμός αδυνατεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά».

Εστίαση

«Δεν έχουμε ούτε τη δυνατότητα να βάλουμε μουσική να κλάψουμε τη μοίρα μας. Μόνο τον καφέ της παρηγοριάς σερβίρουμε» αναφέρουν στη «Ν» επιχειρηματίες καταστημάτων καφεστίασης στο κέντρο της Αθήνας. «Η αδυναμία διαχείρισης του χιονιά το μήνα Ιανουάριο στην πρωτεύουσα είναι τραγελαφική. Σίγουρα το κύμα κακοκαιρίας είναι πρωτοφανές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κρατικός μηχανισμός δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια εύρυθμη λειτουργία ώστε οι δρόμοι να παραμείνουν ανοιχτοί. Στη βόρεια Ελλάδα η ζωή συνεχίζεται και όταν χιονίζει, και όταν βρέχει. Ποιοι πελάτες να επισκεφτούν το μαγαζί; Ούτε το προσωπικό δεν μπορεί να έρθει στη δουλειά. Ούτε delivery μπορούμε να κάνουμε. Είναι θέμα ασφάλειας. Και δεν είναι τρεις μέρες κακοκαιρία και μετά όλα θα επανέλθουν αυτόματα. Η πανδημία ακόμα υπάρχει. Τα περιοριστικά μέτρα ακόμα υπάρχουν. Η κατάσταση είναι και θα παραμείνει τραγική».

Ο θάνατος του εμποράκου

Τη βεβαιότητα λουκέτων σε σημαντικό αριθμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον κλάδο της λιανικής αλλά και της εστίασης εκφράζουν επιχειρηματίες της αγοράς. «Για τα μικρά συνοικιακά καταστήματα η πίεση έχει κλιμακωθεί επικίνδυνα. Όσοι κατάφεραν να αντέξουν το βαρύ κόστος της πανδημίας, δεν έχουν κανένα περιθώριο ευελιξίας σε οποιαδήποτε νέα έκτακτη συνθήκη. Η αγορά πεθαίνει, η κατανάλωση περιορίζεται μονάχα στα βασικά είδη και πλέον η διασκέδαση, η ψυχαγωγία έχουν γίνει είδος πολυτελείας για μεγάλη μερίδα καταναλωτών. Είναι ανάγκη να στηριχθούν οι μικρομεσαίοι παίκτες. Χρειάζεται όμως μια ουσιαστική στήριξη με στοχευμένα μέτρα και μόνιμη στρατηγική αντιμετώπισης κινδύνων» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Λιανική τροφίμων

Ούτε η λειτουργία στη λιανική τροφίμων, που παραμένει ενεργή, μένει ανεπηρέαστη από τις συνέπειες της κακοκαιρίας. Σε πρώτη φάση οι επιχειρήσεις που βρίσκονται στις περιοχές που βιώνουν πολύωρες διακοπές ρεύματος αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα, καθώς χωρίς ρεύμα η εύρυθμη λειτουργία είναι ένα ζήτημα, από τα ψυγεία έως τις ταμειακές μηχανές και τα POS για τις πληρωμές με κάρτα. Επίσης το παγωμένο οδικό δίκτυο δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για τον εφοδιασμό, και μπορεί να μην υπάρχουν ελλείψεις στο ράφι, ωστόσο για το κωδικολόγιο που αφορά ευαλλοίωτους κωδικούς ο χρόνος πλέον μετρά αντίστροφα. Η μικρή λιανική αντιμετωπίζει ήδη θέμα για την προμήθεια προϊόντων, καθώς ούτε τα μικρά βαν μπορούν να προσεγγίσουν εύκολα όλα τα σημεία πώλησης. Η διακίνηση και η διανομή είναι προβληματική.

Για τους μεγάλους της αγοράς, που επιστρατεύουν κάθε τρόπο, έχοντας επενδύσει σε ιδιόκτητο στόλο, ώστε να μην υπάρξουν θέματα στην τροφοδοσία η κατάσταση δεν είναι εύκολη. Το ηλεκτρονικό κανάλι βιώνει το δικό του lockdown, αφού οι συνθήκες καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση την παραγγελιοδοσία στις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Συνεπώς ήδη η λίστα με τις εκκρεμότητες στις παραδόσεις είναι μεγάλη.

Την ίδια ώρα, η κατανάλωση για τουλάχιστον τρία εικοσιτετράωρα, ήτοι Δευτέρα έως Τετάρτη, κινείται σε μηδαμινά επίπεδα. «Είναι λογικό με το χιόνι ο κόσμος να μη ρισκάρει να βγει να ψωνίσει και άμα το κάνει θα είναι σε κοντινά σημεία. Η επισκεψιμότητα στα υπερμάρκετ είναι σχεδόν μηδενική. Ωστόσο το κόστος λειτουργίας που συνοδεύει το άνοιγμα των καταστημάτων παραμένει και στην παρούσα συγκυρία, με το ράλι στην τιμή της ενέργειας, είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένο» σημειώνουν στελέχη των σούπερ μάρκετ.

Η πλειονότητα των αλυσίδων βρίσκεται σε συνεχή αξιολόγηση της κατάστασης και αναπροσαρμόζει συνεχώς το καθεστώς λειτουργίας των καταστημάτων ανά περιοχή.

«Πρέπει να επικρατήσει ψυχραιμία. Και στους καταναλωτές, και στις επιχειρήσεις. Η κατάσταση είναι δύσκολη, όμως ευελπιστούμε να μην έχει μεγάλη διάρκεια το φαινόμενο» αναφέρουν τα ίδια στελέχη.

Βιομηχανία τροφίμων

Το πλάνο διαχείρισης της περιόδου της καθολικής καραντίνας επιστράτευσαν εκ νέου οι βιομηχανίες τροφίμων και ποτών προκειμένου να εξασφαλίσουν συνεχή ροή στην παραγωγική διαδικασία, ωστόσο ο παράγοντας «κλειστό οδικό δίκτυο» δυσκολεύει την εξίσωση. «Σε κάποιες περιπτώσεις είναι δύσκολο να επανδρωθούν οι βάρδιες, καθώς οι εργαζόμενοι αδυνατούν να φτάσουν στις εγκαταστάσεις. Μέχρι στιγμής δεν έχουν καταγραφεί προβλήματα στον εφοδιασμό, ωστόσο, εάν η κατάσταση διαρκέσει για περισσότερες μέρες, τότε σίγουρα τα πράγματα θα δυσκολέψουν. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις πρώτες ύλες που αφορούν αγροτικά προϊόντα οι επιπτώσεις στις καλλιέργειες σηματοδοτούν ένα νέο πρόβλημα που θα κληθεί να ξεπεράσει άμεσα και η μεταποίηση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το τμήμα διαχείρισης κινδύνων στη βιομηχανία βρίσκεται σε μόνιμο alert και συνεχώς αξιολογείται η κατάσταση» αναφέρουν στελέχη της βιομηχανίας.

Πρωτογενής παραγωγή

Ιδιαίτερα δύσκολα εικοσιτετράωρα βιώνει ακόμα μια φορά και ο πρωτογενής τομέας, καθώς οι πυκνές χιονοθύελλες σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες απειλούν τόσο τη φυσική όσο και τη ζωική παραγωγή.

Ο κτηνοτροφικός κόσμος βρίσκεται σε απελπισία αφού η βαρυχειμωνιά του Ιανουαρίου επιτείνει τη δυσμενή συγκυρία, καθώς έντονος είναι πλέον ο κίνδυνος για πολλές κτηνοτροφικές μονάδες να ξεμείνουν από ζωοτροφές, που στο μεταξύ εισέρχονται σε νέο ράλι τιμών, ενώ και το κόστος ενέργειας, αυτή την περίοδο που οι απαιτήσεις είναι ιδιαίτερα αυξημένες, εκτινάσσει το κόστος παραγωγής.

Σε επιφυλακή βρίσκονται οι αγρότες σε Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κυκλάδες και Κρήτη με τα ελαιόδεντρα, τα αμπέλια, τα οπωροφόρα δέντρα και τα κηπευτικά να αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη πρόκληση από το κύμα κακοκαιρίας.

Προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες, ενώ σε αρκετές ορεινές και ημιορεινές περιοχές κτηνοτροφικές μονάδες, αλλά και καλλιέργειες είναι «αποκλεισμένες» από τα χιόνια.

Όπως αναφέρουν οι παραγωγοί, «το αποτύπωμα της κακοκαιρίας και το πόσο απέδωσαν τα μέτρα προφύλαξης που εφάρμοσαν οι παραγωγοί θα φανεί στις επόμενες μέρες. Οι αποζημιώσεις πρέπει να έρθουν σύντομα, ωστόσο δεν είναι αρκετό. Εάν καταστραφεί μια καλλιέργεια, τότε χάνεται όλη η σεζόν και πάει αλυσίδα, αφού δεν μπορούν να καλυφθούν οι παραγγελίες των προμηθευτών της μεταποίησης».

Λαϊκές αγορές

Σε ό,τι αφορά τις λαϊκές αγορές, σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση της Παναττικής Ομοσπονδίας Σωματείων Επαγγελματιών Πωλητών Λαϊκών Αγορών, αναμένεται να λειτουργήσουν κανονικά σήμερα, όπου αυτό είναι εφικτό. Οι επαγγελματίες προτείνεται να επικοινωνούν με τα σωματεία τους για να ενημερωθούν για ενδεχόμενες τροποποιήσεις στη λειτουργία των κατά τόπους λαϊκών αγορών.