Alpha: Δυναμική Ανάκαμψη των Επιδόσεων του Τουρισμού

Ο ελληνικός τουρισμός ανέκαμψε σημαντικά το καλοκαίρι του 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Ιούνιο οι διεθνείς ταξιδιωτικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 317%, ενώ οι αντίστοιχες εισπράξεις δεκαπλασιάστηκαν και η μέση δαπάνη ανά ταξίδι κατέγραψε άνοδο της τάξης του 125%, σε ετήσια βάση.

Η εντυπωσιακή αυτή εξέλιξη, σημειώνει η Alpha Bank, οφείλεται κατά κύριο λόγο σε αποτελέσματα βάσης (base effects) καθώς τον Ιούνιο του 2020 οι περιορισμοί στις μετακινήσεις δεν είχαν αρθεί πλήρως και η λειτουργία των επιχειρήσεων του κλάδου δεν είχε αποκατασταθεί επαρκώς.

Η πορεία της τουριστικής κίνησης τους υπόλοιπους μήνες του καλοκαιριού προβλέπεται καλύτερη του αναμενομένου. Σύμφωνα με προσωρινές εκτιμήσεις, οι διεθνείς αφίξεις κινήθηκαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο σε επίπεδα άνω του 65% και 80% αντίστοιχα, των αφίξεων των ίδιων μηνών του 2019, ενώ εκτιμάται ότι συνολικά το πρώτο οκτάμηνο επισκέφτηκαν τη χώρα μας περισσότεροι από 6 εκατ. τουρίστες (σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Τουρισμού). Τέλος, βάσει έρευνας του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), την εβδομάδα 9-15 Αυγούστου η μέση πληρότητα των ξενοδοχείων διαρκούς λειτουργίας ανήλθε σε 71%, ενώ αντίστοιχα στα εποχικά καταλύματα σε 84%.

Επιπρόσθετα, η επιβατική κίνηση στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους σημείωσε ετήσια άνοδο ύψους 247% και 107%, αντίστοιχα. Εξακολουθούσε, ωστόσο, να υπολείπεται σε σύγκριση με την επιβατική κίνηση του Ιουνίου (42%) και του Ιουλίου (62%) του 2019. Σημειώνεται ότι το 2019 ήταν έτος υψηλών επιδόσεων για τον ελληνικό τουρισμό, μεταξύ άλλων σε όρους επιβατικής κίνησης, η οποία ξεπέρασε τα 25 εκατ. επιβάτες στο αεροδρόμιο της Αθήνας, καταγράφοντας την καλύτερη επίδοσή της, ιστορικά. Επιπλέον, στα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας (άλλες μεγάλες πόλεις και νησιά) η ετήσια αύξηση της επιβατικής κίνησης τον Ιούλιο προσέγγισε το 170%.

Παράλληλα, θετικά κρίνεται το γεγονός ότι τα στοιχεία για τη δραστηριότητα της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Airbnb και συγκεκριμένα το πλήθος των αξιολογήσεων από τους επισκέπτες για τα εγγεγραμμένα καταλύματα κινείται έντονα ανοδικά, ήδη από τον Απρίλιο. Τέλος, οι επιχειρηματικές προσδοκίες στους κλάδους που σχετίζονται με τον τουρισμό (καταλύματα, εστίαση, ταξιδιωτικά πρακτορεία, κ.λπ.) έχουν επανέλθει σε θετικό έδαφος και μάλιστα στα επίπεδα που είχαν καταγράψει πριν από την πανδημική κρίση.

Επιδημιολογικοί και Κλιματικοί Κίνδυνοι

Οι παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού βραχυχρόνια, είναι, αφενός, η επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων, αφετέρου, οι αρνητικές επιπτώσεις των καταστροφικών πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν στη χώρα από το τέλος Ιουλίου και μετά. Σε ό,τι αφορά τον δεύτερο παράγοντα, τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του τρέχοντος μηνός, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων αλλά και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς, ο αντίκτυπος των πυρκαγιών στον ελληνικό τουρισμό δεν φαίνεται να ήταν σημαντικός, δεδομένου ότι οι πληγείσες περιοχές προσελκύουν μικρό ποσοστό των διεθνών αφίξεων, ενώ οι πληρότητες για τον Αύγουστο βρίσκονταν ήδη σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με την περσινή χρονιά. Εκτός από την Ελλάδα, μεγάλες δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ήταν διπλάσιες σε αριθμό σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας, με τις καμένες εκτάσεις να είναι επίσης σημαντικά αυξημένες.

Μακροχρόνια, ωστόσο, οι επιπτώσεις της οικολογικής καταστροφής εξαιτίας των μεγάλης κλίμακας πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν τη φετινή χρονιά αλλά και τα προηγούμενα χρόνια και της κλιματικής αλλαγής εν γένει, ενδέχεται να αποδυναμώσει τις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού. Συγκεκριμένα, η επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών (π.χ. αύξηση της θερμοκρασίας, ακραία καιρικά φαινόμενα), η επίδραση σε κρίσιμους φυσικούς πόρους, η αλλοίωση του τοπίου κ.α. μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας -το οποίο εξαρτάται άμεσα από τις εξωτερικές δραστηριότητες- και κατά συνέπεια τη ζητούμενη ποσότητα (Διανέοσις, «Οι Επιπτώσεις Της Κλιματικής Κρίσης Στον Τουρισμό Της Ελλάδας», Ιούλιος 2021). Ως εκ τούτου είναι σημαντικό, σύμφωνα με το σχετικό άρθρο, εκτός από συγκεκριμένες δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν με σκοπό την προσαρμογή του ελληνικού τουρισμού στην κλιματική αλλαγή και σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής (π.χ. διαχείριση τουριστικών ροών, φυσικών και πολιτισμικών πόρων, έλεγχος και περιορισμός της συγκέντρωσης της τουριστικής ανάπτυξης, ανασυγκρότηση της λειτουργίας προορισμών και της υφιστάμενης δόμησης, κ.λπ.), να αναπτυχθούν ειδικές μορφές τουρισμού (π.χ. οικοτουρισμός, αγροτουρισμός, τουρισμός τρίτης ηλικίας, τουρισμός υγείας κ.λπ.) με σκοπό τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του κλάδου και την ανάπτυξη νέων τουριστικών περιοχών στην επικράτεια.

Επιπρόσθετα, η εξομάλυνση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού (π.χ. ανάπτυξη τουρισμού πόλεων, χειμερινού τουρισμού) θα επιδρούσε θετικά στην διατήρηση υψηλών επιδόσεων αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου.