«Βόμβα» στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος συνεχίζουν να αποτελούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, καθώς το συνολικό χρέος έχει πλέον υπερβεί τα 50 δισ. ευρώ, χωρίς να υπάρχουν ασφαλή δεδομένα για το πόσο από αυτό μπορεί πραγματικά να ανακτηθεί. Ενδεικτικό της έκτασης του προβλήματος είναι ότι 4 στα 10 ευρώ που έχουν μεταφερθεί στο ΚΕΑΟ, δηλαδή σχεδόν 20 δισ. ευρώ, συνδέονται με οφειλές που δημιουργήθηκαν πριν από το 2009 – χρέη δεκαετιών που δύσκολα θα εισπραχθούν.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο απευθύνει έντονη προειδοποίηση προς την κυβέρνηση. Στην πρόσφατη έκθεσή του για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών επισημαίνει ότι η διαχείριση των ανεξόφλητων ασφαλιστικών οφειλών από το ΚΕΑΟ συνιστά κρίσιμη πρόκληση για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος.

Παρότι καταγράφεται άνοδος στις εισπράξεις, η πραγματική δυνατότητα είσπραξης των χρεών που έχουν συσσωρευθεί παραμένει αβέβαιη. Το Ελεγκτικό Συνέδριο τονίζει ότι απαιτείται ουσιαστική ενίσχυση των δράσεων που αφορούν την αποτελεσματική διαχείριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ώστε να διαμορφωθεί μια ακριβής και ρεαλιστική εικόνα για το ποσό που μπορεί να ανακτηθεί στην πράξη.

Με βάση τα στοιχεία τέλους 2024, το ΕΛ.ΣΥΝ. αναφέρει ότι το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών έφτασε τα 49,29 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το τι μπορεί να εισπραχθεί με ρεαλιστικούς όρους παραμένει θολό, καθώς μεγάλο μέρος των χρεών χάνεται στην πολυετή διαδρομή του. Το 40,48% των οφειλών (19,95 δισ. ευρώ) ανάγεται στο 2009 και σε ακόμη παλαιότερες χρήσεις – χρέη άνω των 16 ετών, τα οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδώσουν έσοδα. Η αβεβαιότητα επιτείνεται από το γεγονός ότι αμέσως μετά το 2009 ξέσπασε η μεγάλη οικονομική κρίση, η οποία ανέτρεψε το εισοδηματικό τοπίο και τις δυνατότητες αποπληρωμής χιλιάδων οφειλετών.

Το ΕΛ.ΣΥΝ. υπενθυμίζει ότι το ΚΕΑΟ έχει ήδη χαρακτηρίσει οφειλές 9,8 δισ. ευρώ ως χαμηλής εισπραξιμότητας, αλλά υπονοεί ότι ο πραγματικός όγκος των οφειλών που θα μείνουν οριστικά ανείσπρακτες πιθανότατα θα αποδειχθεί σημαντικά μεγαλύτερος.

Η έκθεση καταγράφει εντυπωσιακή άνοδο των ανεξόφλητων χρεών την περίοδο 2021–2024, με νέες οφειλές ύψους 8,2 δισ. ευρώ να προστίθενται. Οι εισπράξεις του ΚΕΑΟ για το 2024 ανήλθαν σε 1,96 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά περίπου 15% έναντι του 2023, επίδοση που χαρακτηρίζεται μάλιστα ως η υψηλότερη από την ίδρυση του φορέα.

Σύμφωνα με τη δεύτερη Τριμηνιαία Έκθεση Προόδου του ΚΕΑΟ για το 2025, την οποία εξετάζει το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στο τέλος Ιουνίου 2025 διαμορφώθηκαν σε 50,29 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 1,71 δισ. ευρώ συγκριτικά με ένα χρόνο πριν.

Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο αφορά τη σύνθεση αυτών των οφειλών: 29,84 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στις κύριες οφειλές, ενώ τα 20,44 δισ. ευρώ σε πρόστιμα. Η άνοδος των χρεών κατά το δωδεκάμηνο έως τον Ιούνιο οφείλεται κυρίως στην αύξηση των προστίμων, τα οποία ενισχύθηκαν κατά 1,55 δισ. ευρώ, τη στιγμή που οι κύριες οφειλές αυξήθηκαν μόλις κατά 161,91 εκατ. ευρώ.

Η ενίσχυση των κύριων ληξιπρόθεσμων οφειλών προήλθε κυρίως από τους μεγάλους οφειλέτες. Για χρέη άνω των 10.000 ευρώ, η συνολική αύξηση ήταν 501,7 εκατ. ευρώ, ενώ στις μικρότερες οφειλές –κάτω από 10.000 ευρώ– καταγράφηκε μείωση 339,7 εκατ. ευρώ.