Έκθεση Alpha Bank: Οι επενδύσεις είναι η κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας



Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή αναφορικά με το επενδυτικό της προφίλ. Σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της Alpha Bank, οι επενδύσεις αναδεικνύονται ως ο βασικός μοχλός ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια, με τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων του 2026 να διαμορφώνεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2015 – τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Κύρια Σημεία της Ανάλυσης
  • Επενδύσεις €38 δισ. το 2024: Καταγράφηκε άνοδος 6,4% σε σύγκριση με το 2023, με το μεγαλύτερο μέρος να κατευθύνεται σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό (€15,9 δισ.) και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας (€6,6 δισ.).
  • Ρεκόρ δημοσίων επενδύσεων για το 2026: Τα συνολικά κεφάλαια ανέρχονται σε €16,7 δισ., που αντιστοιχούν στο 6,4% του ΑΕΠ, περιλαμβάνοντας συγχρηματοδοτούμενα έργα ΕΕ (€6,2 δισ.), εθνικούς πόρους (€3,3 δισ.) και επιχορηγήσεις Ταμείου Ανάκαμψης (€7,2 δισ.).
  • Διψήφια αύξηση επενδύσεων το 2026: Οι μακροοικονομικές προβλέψεις του Προϋπολογισμού προβλέπουν αύξηση 10,2%, με συμβολή 1,8 ποσοστιαίων μονάδων στο ΑΕΠ.
  • Επιβράδυνση μετά το 2027: Αναμένεται σημαντική μείωση του ρυθμού επενδύσεων (4,1% το 2027, κάτω από 1% τη διετία 2028-2029) λόγω ολοκλήρωσης του σκέλους επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης.
  • Δραστική μεταβολή στη σύνθεση επενδύσεων: Οι επενδύσεις σε ακίνητα και κατασκευές μειώθηκαν από 65% των συνολικών επενδύσεων (2006) σε 41% (2024), ενώ τα προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας υπερβαίνουν κατά 183% το επίπεδο του 2006 σε πραγματικούς όρους.
  • Άνθηση ξένων άμεσων επενδύσεων: Οι greenfield επενδύσεις αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 40% των συνολικών ΞΑΕ, σηματοδοτώντας την αυξημένη ελκυστικότητα της χώρας.
Δομικός Μετασχηματισμός της Επενδυτικής Δραστηριότητας
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και η δημοσιονομική σταθερότητα των τελευταίων ετών έχουν δημιουργήσει θετική δυναμική που αποτυπώνεται σε όλες τις κατηγορίες επενδύσεων. Ωστόσο, το αρνητικό επενδυτικό κενό έναντι του μέσου όρου της ΕΕ-27 παραμένει σημαντικό, αναδεικνύοντας την ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι η στροφή προς παραγωγικότερες μορφές επενδύσεων. Η βιομηχανία επένδυσε €4,9 δισ. σε μηχανολογικό εξοπλισμό το 2024, ενώ ο πρωτογενής τομέας συνεισέφερε €2,9 δισ. Παράλληλα, η πλειονότητα των επενδύσεων σε πνευματική ιδιοκτησία προήλθε από τους κλάδους ενημέρωσης-επικοινωνίας (€1,2 δισ.) και εκπαίδευσης (€1,1 δισ.).
Νέες Ευκαιρίες: Αμυντική Βιομηχανία και Φορολογικά Κίνητρα
Η ευρωπαϊκή στροφή προς την ενίσχυση της άμυνας δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες για την ελληνική αμυντική βιομηχανία, με δυνατότητα συμμετοχής σε ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Κρατικός Προϋπολογισμός προβλέπει υπερεκπτώσεις επενδυτικών δαπανών για την περίοδο 2026-2028 σε τομείς όπως άμυνα, κατασκευή οχημάτων και αεροσκαφών.
Χρυσός: Το Νέο «Καταφύγιο» της Παγκόσμιας Αβεβαιότητας
Σε διεθνές επίπεδο, η ανάλυση της Alpha Bank εστιάζει στην ιστορική άνοδο της τιμής του χρυσού, η οποία οφείλεται όχι μόνο στους παραδοσιακούς παράγοντες (ασθενές δολάριο, χαμηλές πραγματικές αποδόσεις) αλλά και σε διαρθρωτικές μεταβολές μετά το 2022:
  • Γεωπολιτικές εντάσεις: Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή επιτάχυναν τις αγορές χρυσού από κεντρικές τράπεζες με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών.
  • Δημοσιονομικές ανησυχίες: Το υπέρογκο χρέος των ΗΠΑ έχει δημιουργήσει αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητά του, ωθώντας επενδυτές προς τον χρυσό ως αντιστάθμισμα.
  • Αποδολαριοποίηση: Η αυξημένη ζήτηση χρυσού αντανακλά ανησυχίες για την αποδυνάμωση του διεθνούς ρόλου του δολαρίου.
Τα αποθέματα χρυσού των κεντρικών τραπεζών πλησιάζουν πλέον τα επίπεδα της εποχής του Bretton Woods, σηματοδοτώντας μια επιστροφή σε ιστορικά μοτίβα όπου ο χρυσός λειτουργεί ως ασφαλές καταφύγιο.
Μακροοικονομική Εικόνα
Η ελληνική οικονομία εμφανίζει σταθερή πορεία με ρυθμό ανάπτυξης 2,1% το 2024, ενώ η ανεργία υποχώρησε στο 10,1%. Οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 2,7%, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στο 4,7% του ΑΕΠ. Σημαντική υπήρξε η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα (8,9%), με τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις να καταγράφουν αύξηση 13,8%.
Η κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία καθώς το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης οδεύει προς ολοκλήρωση, με την περαιτέρω βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος να αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση κεφαλαίων σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας.