Στο πλαίσιο της 3ης Διακυβερνητικής Ελλάδας – Κύπρου, πραγματοποιήθηκε συνάντηση ανάμεσα στην Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου, δρ Μαρία Παναγιώτου, και τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων της Ελλάδας, δρ Πέτρο Βαρελίδη, ο οποίος εκπροσώπησε τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας, κ. Σταύρο Παπασταύρου.

Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να προχωρήσουν σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο συνεργασίας για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και τη βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων. Η κοινή προσέγγιση θα βασίζεται σε αρχές βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και τεχνικής αρτιότητας, με στόχο να ενισχυθεί η προσαρμοστική ικανότητα Ελλάδας και Κύπρου απέναντι στις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις που προκαλεί η έλλειψη νερού. Η συνεργασία θα στηρίζεται σε πρακτικές λύσεις, επιστημονική τεκμηρίωση και ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας.

Ως πρώτο βήμα, αποφασίστηκε η δημιουργία Κοινής Ομάδας Εργασίας, στην οποία θα συμμετέχουν στελέχη και εμπειρογνώμονες από τις δύο χώρες. Η ομάδα αυτή θα χαράξει το κατάλληλο πλαίσιο συνεργασίας, θα καθορίσει τα επιμέρους βήματα και θα αναλάβει τον συντονισμό των δράσεων που θα υλοποιηθούν από κοινού.

Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνήθηκε σειρά κοινών πρωτοβουλιών, οι οποίες αποτελούν τα άμεσα παραδοτέα της συνεργασίας:

Η Κύπρος έχει ήδη αναπτύξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική επαναχρησιμοποίησης ανακτημένου νερού, η οποία θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την Ελλάδα. Ο Κυπριακός Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής εξασφαλίζει ορθολογική άρδευση, σωστή χρήση λιπασμάτων, έλεγχο ποιότητας υδάτων και εδαφών, καθώς και εκπαίδευση παραγωγών ώστε να διασφαλίζεται ασφαλής και αποδοτική εφαρμογή. Οι δύο χώρες θα ανταλλάξουν τεχνογνωσία, θα αναπτύξουν κοινά πρωτόκολλα παρακολούθησης και θα υλοποιήσουν πιλοτικά έργα τεχνητής τροφοδότησης υδροφορέων σε ευάλωτες παράκτιες ζώνες.

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να εμβαθύνουν στην ανταλλαγή εμπειρίας για μονάδες αφαλάτωσης μεγάλου μεγέθους, δίνοντας έμφαση στη βελτιστοποίηση λειτουργίας, τη βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας και την περιβαλλοντικά υπεύθυνη διαχείριση της άλμης. Παράλληλα, θα δημιουργηθεί κοινό πλαίσιο για την περιβαλλοντική παρακολούθηση, ενώ εξετάζεται η ανάπτυξη υβριδικών εγκαταστάσεων που θα συνδυάζουν αφαλάτωση με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Οι δύο χώρες θα διαμορφώσουν ενιαίο στρατηγικό πλαίσιο για την ανθεκτικότητα των υδάτων, το οποίο θα αποτελέσει σημαντικό πυλώνα της συνεργασίας κατά την περίοδο της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε.. Η στρατηγική αυτή θα προβάλλει την ανάγκη περιφερειακής συνεργασίας για την ανθεκτικότητα σε νερό και κλίμα, προσαρμοσμένη στις μεσογειακές συνθήκες.

Αποφασίστηκε η προώθηση κοινών εκστρατειών ενημέρωσης, εκπαίδευσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, καθώς και η υλοποίηση κοινών προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Παράλληλα, προβλέπεται η διοργάνωση «Μεσογειακών Ημερών Νερού» και η ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας για ανταλλαγή εκπαιδευτικού περιεχομένου, δεδομένων και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των δύο χωρών.

Η συνεργασία επεκτείνεται και στην ασφάλεια των φραγμάτων, με έμφαση στην ανταλλαγή τεχνικής τεχνογνωσίας, στη διαμόρφωση κοινού πλαισίου επιθεώρησης και παρακολούθησης, καθώς και στη διοργάνωση κοινών ασκήσεων ετοιμότητας και τεχνικών σεμιναρίων. Οι δύο πλευρές θα προωθήσουν τη χρήση ψηφιακών συστημάτων παρακολούθησης (monitoring) και αξιολόγησης κινδύνου (risk assessment). Επιπλέον, συμφωνήθηκε να διευκολυνθεί η εγγραφή Ελλήνων εμπειρογνωμόνων στο κυπριακό μητρώο ειδικών, προκειμένου να μπορούν να συμμετέχουν σε συγκεκριμένες τεχνικές διαδικασίες.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης παρουσιάστηκε επίσης η εμπειρία της Κύπρου από τη λειτουργία των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης και την ένταξη κοινοτήτων σε αυτά τα νέα σχήματα. Συζητήθηκαν οι δράσεις που έχουν εφαρμοστεί για την αντιμετώπιση της ανομβρίας, όπως η παροχή έκτακτης χρηματοδότησης σε έργα για τη μείωση απωλειών στα δίκτυα υδατοπρομήθειας.

Το κοινό ανακοινωθέν αποτελεί σαφή ένδειξη της πρόθεσης Ελλάδας και Κύπρου να ενισχύσουν τον συντονισμό τους στην προστασία και διαχείριση των υδάτινων πόρων και να συμβάλουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου και ανθεκτικού μεσογειακού μοντέλου που θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης.