Εφόσον η παγκόσμια οικονομία οδεύει προς ύφεση όπως δείχνουν οι μέχρι στιγμής μετρήσεις και εφόσον η μαζική παροχή ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες δεν κατορθώσει – παρά μόνον ίσως βραχυχρόνια – να αναστρέψει την τάση αυτή, τότε οι επενδυτές που σήμερα αγοράζουν ευρέως μετοχές και εμπορεύματα θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά την προοπτική αναδιάρθρωσης του χαρτοφυλακίου τους σε πιο αμυντική κατεύθυνση.

 Γιατί όπως δείχνει η ιστορία των οικονομικών κύκλων, σε περίοδο ύφεσης και ακόμη περισσότερο κρίσης και αβεβαιότητας οι τιμές των μετοχών πέφτουν ενώ αυξάνεται η ζήτηση ομολόγων, ρευστών διαθεσίμων και πολυτίμων μετάλλων. Αντιστρόφως, συνήθως σε περίοδο ανάπτυξης οι προτιμήσεις των επενδυτών στρέφονται κυρίως στις μετοχές. Εξ ου και η σημασία της άριστης κατανομής χαρτοφυλακίου όπως δείχνουν οι παρακάτω πίνακες :

 

Πίνακας 1. Σωρευτική απόδοση μικτού χαρτοφυλακίου μετοχών/ομολόγων (μετά τον πληθωρισμό) για περίοδο πτωτικής αγοράς 2000-2002 :

80% μετοχές / 20% ομόλογα	−34.35%
70% μετοχές / 30% ομόλογα	−25.81%
60% μετοχές / 40% ομόλογα	−19.99%
50% μετοχές / 50% ομόλογα	−13.87%
40% μετοχές / 60% ομόλογα	−7.46%
30% μετοχές / 70% ομόλογα	−0.74%
20% μετοχές / 80% ομόλογα	+6.29%

Βλέπουμε στον παραπάνω πίνακα ότι όσο περισσότερα ομόλογα είχε ένα χαρτοφυλάκιο την περίοδο του ξεφουσκώματος των χρηματιστηρίων (όταν έσκασε η λεγόμενη φούσκα των «.com», δηλαδή των μετοχών υψηλής τεχνολογίας) τόσο καλύτερα συμπεριφέρθηκε.

 

 

Πίνακας 2. Προβαλλόμενη σωρευτική (μετά από πληθωρισμό) απόδοση χαρτοφυλακίου 10ετίας

(με βάση το σενάριο ότι η ετήσια απόδοση μετοχών θα είναι 8% των ομολόγων 4,5% και ο πληθωρισμός θα φτάσει στο 3%)

 

80% μετοχές / 20% ομόλογα	52%
70% μετοχές / 30% ομόλογα	47%
60% μετοχές / 40% ομόλογα	42%
50% μετοχές / 50% ομόλογα	38%
40% μετοχές / 60% ομόλογα	33%
30% μετοχές / 70% ομόλογα	29%
20% μετοχές / 80% ομόλογα	24%

Στο παραπάνω παράδειγμα βλέπουμε ότι σε μια σχετικά «καλή» περίοδο, όσο περισσότερες μετοχές έχει το χαρτοφυλάκιο τόσο μεγαλύτερες είναι οι αποδόσεις.

 

Ο κόσμος ανάποδα

Σήμερα, όμως, όλα δείχνουν να έχουν έρθει «ανάποδα». Οι μετοχές έχουν κάνει ένα αξιόλογο ράλι, αλλά αρχίζουν να εγείρονται αμφιβολίες για το πόσο θα κρατήσει, καθώς η οικονομική ύφεση είναι μια σοβαρή απειλή.

Από την άλλη, πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι η αγορά των ομολόγων έχει εξελιχθεί στη νέα μεγάλη φούσκα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαδραματίσει τον πάγιο ρόλο του επενδυτικού καταφυγίου.

 Κατόπιν αυτών, εύλογα ανακύπτει το ερώτημα ποιός μπορεί να είναι ο άριστος συνδυασμός διαφύλαξης περιουσίας και θετικών αποδόσεων στις νέες συνθήκες που θα επικρατήσουν.

 

Η φούσκα των ομολόγων

Γιατί η μαζική προσφυγή των κρατών σε υψηλό δανεισμό για κάλυψη των αυξημένων δαπανών και ελλειμμάτων τους - που συνειδητά επέλεξαν σαν φάρμακο στην κρίση - αποτελεί το βασικό λόγο επανεμφάνισης των πληθωριστικών πιέσεων και εξασθένισης της αγοράς κρατικών ομολόγων από ιδιώτες.

Φαίνεται πως σήμερα πια είναι οι κεντρικές και εμπορικές τράπεζες που πριμοδοτούν τις αγορές κρατικών ομολόγων κι όχι τόσο οι ιδιώτες και λοιποί θεσμικοί που τα επιλέγουν λιγότερο και συχνά για σύντομες περιόδους κερδοσκοπίας (όπως συμβαίνει τώρα με τα ομόλογα των χωρών της νότιας Ευρώπης). Αυτό δείχνει και η ποσοστιαία κατανομή επενδυτικών χαρτοφυλακίων πχ της Αυστραλιανής αγοράς (παρακάτω διάγραμμα) όπου κυριαρχούν διαχρονικά οι εγχώριες μετοχικές αξίες, ακολουθούμενες από τα ρευστά διαθέσιμα, τις ξένες μετοχές και τα ακίνητα, ενώ οι επενδύσεις σταθερού εισοδήματος (ομόλογα) ακολουθούν φθίνουσα πορεία και είναι στην προτελευταία θέση.