Ακίνητα: Οκτώ ανατροπές στη φορολογία και τις μεταβιβάσεις το 2020

 

Τη δυνατότητα να ανακαινίσουν τις κατοικίες τους ή άλλα κτίσματα που κατέχουν, αποκομίζοντας σημαντικού ύψους φορολογικά οφέλη για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, θα έχουν χιλιάδες φορολογούμενοι από το 2020, εφόσον εξοφλήσουν τις σχετικές δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και λάβουν από τους επαγγελματίες που θα πραγματοποιήσουν τις εργασίες στα ακίνητά τους τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.

Στον πρόσφατα ψηφισθέντα φορολογικό νόμο 4646/2019 περιλαμβάνονται φορολογικά κίνητρα για την εκτέλεση εργασιών ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης κτιρίων. Τα κίνητρα προβλέπουν έκπτωση του 40% της δαπάνης για την πραγματοποίηση των συγκεκριμένων εργασιών από τον φόρο εισοδήματος των επομένων τεσσάρων ετών με ταυτόχρονη διατήρηση της έκπτωσης 5% επί του φορολογητέου εισοδήματος από μισθώματα, η οποία παρέχεται για δαπάνες επισκευής και συντήρησης.

Επιπλέον, ο πρόσφατα ψηφισθείς φορολογικός νόμος 4646/2019 περιλαμβάνει άλλες 7 παρεμβάσεις στη φορολογία των ακινήτων με τις οποίες επιδιώκεται να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή που διαπράττεται μέσω της μη δήλωσης εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών, αλλά και να διευκολυνθούν οι μεταβιβάσεις, οι δωρεές, οι γονικές παροχές και οι κληρονομιές.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 4646/2019:


1. Οι δαπάνες που θα πραγματοποιήσουν από 1-1-2020 μέχρι και 31-12-2022 οι ιδιοκτήτες κατοικιών και λοιπών κτιρίων για να εξοφλήσουν αμοιβές παροχής υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των ακινήτων τους, θα μειώνουν σε ποσοστό 40% του ύψους τους, το φόρο εισοδήματός τους για τα επόμενα τέσσερα έτη. Το συνολικό ποσό των εκπιπτόμενων δαπανών θα κατανέμεται ισόποσα στα 4 επόμενα έτη και το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε έτος θα μειώνει τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων που θα βεβαιώνεται στον φορολογούμενο ιδιοκτήτη κατά το έτος αυτό. Σε κάθε περίπτωση θα ισχύει ανώτατο όριο 16.000 ευρώ στο ύψος των δαπανών που θα μπορούν να ληφθούν υπόψη. Ως εκ τούτου το ανώτατο ποσό έκπτωσης που θα μπορεί να χορηγηθεί σε κάθε ιδιοκτήτη ανέρχεται σε 6.400 ευρώ, δηλαδή στο 40% των 16.000 ευρώ.

Για τον υπολογισμό της έκπτωσης θα λαμβάνονται υπόψη μόνο οι δαπάνες για τις εργασίες και όχι τα έξοδα για τις προμήθειες των υλικών.


2. Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ισχύσει, εξάλλου, η έκπτωση του 40% των δαπανών για αμοιβές εργασιών ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμιση κτιρίων από τον φόρο εισοδήματος του ιδιοκτήτη κατά τα επόμενα 4 έτη είναι+

α) τα κτήρια για τα οποία πραγματοποιούνται οι δαπάνες να μην έχουν ήδη ενταχθεί ή να μην πρόκειται να ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων,

β) οι δαπάνες να αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά του ν. 4308/2014, δηλαδή με αποδείξεις λιανικών συναλλαγών ή με τιμολόγια παροχής υπηρεσιών,

γ) οι δαπάνες να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, δηλαδή με πιστωτικές ή χρεωστικές ή προπληρωμένες κάρτες ή μέσω e-banking ή με τη χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού κ.λπ.

 

Πέραν των φορολογικών κινήτρων για την ανακαίνιση παλαιών κτισμάτων, το φορολογικό νομοσχέδιο περιλαμβάνει και τις ακόλουθες ρυθμίσεις για τη φορολογία ακινήτων:

 

1) Υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου και όσων διαχειρίζονται ψηφιακές πλατφόρμες οι οποίες δραστηριοποιούνται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών να παρέχουν πληροφορίες φορολογικού ενδιαφέροντος στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου (ISPs) και κάθε διαχειριστής ψηφιακής πλατφόρμας ο οποίος δραστηριοποιείται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων πρέπει να διαβιβάζουν στην Α.Α.Δ.Ε., με τον τρόπο και στον χρόνο που αυτή ορίζει, κάθε στοιχείο που έχουν στην κατοχή τους και που ιδίως αφορά στα πρόσωπα, τα οποία έχουν την ιδιοκτησία, τη χρήση ή/και την ευθύνη λειτουργίας ή/και διαχείρισης των ιστοτόπων/ονομάτων χώρου των ανωτέρω ψηφιακών πλατφορμών. Για τη μη παροχή πληροφοριών ή στοιχείων από τις ψηφιακές πλατφόρμες της οικονομίας διαμοιρασμού προβλέπονται πρόστιμα από 30.000 μέχρι και 100.000 ευρώ για τον πάροχο υπηρεσιών Διαδικτύου. Στα άλλα πρόσωπα μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο από 5.000 μέχρι και 30.000 ευρώ για παράβαση της υποχρέωσής τους που συνίσταται στην παροχή πληροφοριών προς την Α.Α.Δ.Ε.

 

2) «Ξεμπλοκάρισμα» μεταβιβάσεων. Κατά την πώληση ενός ακινήτου, ο συμβολαιογράφος θα έχει το δικαίωμα να παρακρατεί από το εισπραττόμενο τίμημα και να αποδίδει στο Δημόσιο τυχόν οφειλή του πωλητή από ΕΝ.Φ.Ι.Α. Δηλαδή, το πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα είναι δυνατό να χορηγείται, για μεταβίβαση συγκεκριμένου ακινήτου, με παρακράτηση από το εισπραττόμενο τίμημα του συνολικά οφειλόμενου ποσού κύριου και πρόσθετου φόρου και προσαυξήσεων για όλα τα ακίνητα για τα οποία ο πωλητής είναι υπόχρεος. Έτσι, παύει πλέον να υφίσταται το εμπόδιο της υποχρεωτικής ρύθμισης ή εξόφλησης του οφειλόμενου ΕΝ.Φ.Ι.Α. πριν την μεταβίβαση, το οποίο ισχύει σήμερα.

3) Αναστολή της επιβολής ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων. Κατά την διάρκεια της τριετίας 2020-2022 όλα τα κτίσματα τα οποία έχουν άδειες ανέγερσης από την 1η-1-2006 και μετά αλλά βρίσκονται ακόμη στα χέρια των οικοδομικών εταιριών που τα κατασκευάζουν ή τα έχουν αποπερατώσει δεν θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ 24% επί των αντικειμενικών τιμών τους τη στιγμή κατά την οποία θα μεταβιβάζονται για πρώτη φορά για χρήση. Τα ακίνητα αυτά θα επιβαρύνονται με φόρο μεταβίβασης 3% επί των αντικειμενικών τιμών τους, όπως ακριβώς και τα παλαιά κτίσματα όταν μεταβιβάζονται για δεύτερη, τρίτη, τέταρτη φορά κ.ο.κ. Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ δεν επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις πρώτης κατοικίας, οπότε η ρύθμιση αυτή δεν αφορά αυτές τις μεταβιβάσεις.

4) Περαιτέρω αναστολή της επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Η έναρξη ισχύος των διατάξεων για την επιβολή φόρου 15% στην υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτου σε τιμή ανώτερη της τιμής κτήσης του αναβάλλεται για την 1η-1-2023.

5) Καθιέρωση διαδικασιών ηλεκτρονικής υποβολής δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων, δωρεών, γονικών παροχών και κληρονομιών ακινήτων. Ανοίγει ο δρόμος για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων, δωρεών, γονικών παροχών και κληρονομιών ακινήτων με την κατάργηση μιας σειράς διατάξεων που προβλέπουν την υποβολή εντύπων δηλώσεων με αυτοπρόσωπη παρουσία των φορολογουμένων στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. και με την προσθήκη διατάξεων που καθιστούν τους συμβολαιογράφους υπευθύνους για τη συμπλήρωση και την υποβολή των δηλώσεων.

6) Επικαιροποίηση νομοθετικού πλαισίου σχετικά με το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης για κληρονομιές. Παρατείνεται από έξι (6) μήνες που είναι σήμερα, σε εννέα (9) μήνες, η προθεσμία υποβολής αρχικών ή νέων δηλώσεων φόρου κληρονομιών, υπό την προϋπόθεση ότι ο κληρονόμος απεβίωσε στην ημεδαπή.

7) Νέα διαδικασία προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας ακινήτων που βρίσκονται εκτός συστήματος αντικειμενικών αξιών. Τροποποιείται η διαδικασία υποβολής δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων ακινήτων για περιοχές στις οποίες δεν ισχύει αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι εντός 5 εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης, η αρμόδια φορολογική αρχή θα ενεργεί προσωρινό προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του μεταβιβαζόμενου ακινήτου, λαμβάνοντας υπόψη συγκριτικά στοιχεία, βιβλία τιμών ή άλλα τυχόν υπάρχοντα στοιχεία.

Αν η δηλωθείσα αξία συμπίπτει με την προσωρινή, αυτή θα κρίνεται ειλικρινής. Αν δεν συμπίπτει, ο φορολογούμενος, μέσα σε 2 μήνες από τον προσδιορισμό της προσωρινής αξίας, θα έχει το δικαίωμα να την αποδεχθεί και να υποβάλει τροποποιητική δήλωση, η οποία θεωρείται εμπρόθεσμη. Σε περίπτωση που το τίμημα, σε μεταβιβαστικό συμβόλαιο είναι μεγαλύτερο από την αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, ο φόρος θα επιβάλλεται στη μεγαλύτερη αξία.