Ως ανεπίδεκτα είσπραξης θα χαρακτηρίζονται πλέον τα ληξιπρόθεσμα χρέη με τρία αυστηρά βήματα, αφενός για να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του Δημοσίου, αφετέρου για να εστιαστεί το έργο των ελεγκτών στις οφειλές που μπορούν να εισπραχθούν.

Με βάση και τα τελευταία στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), σήμερα το σύνολο των ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών ανέρχεται στα 26,12 δισ. ευρώ, από το «ποτάμι» των 112,6 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το «καλάθι» των χρεών που πρέπει να «κυνηγήσει» η Εφορία να περιλαμβάνει από παλαιές και νέες οφειλές ποσό ύψους 86,5 δισ. ευρώ, όπως αναφέρει η Ναυτεμπορική.

Ουσιαστικά με το νέο καθεστώς που καθιερώνει το οικονομικό επιτελείο με τον νέο Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, που πρόσφατα κατατέθηκε στη Βουλή, επιδιώκει ουσιαστικά να «ξεσκαρτάρει» τους οφειλέτες από τους οποίους δεν έχει λαμβάνειν σε καμία απολύτως περίπτωση, μετά ωστόσο από εμπεριστατωμένο έλεγχο, ενώ ταυτόχρονα «απελευθερώνει» τον ελεγκτικό μηχανισμό από «χαμένες» υποθέσεις, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα να επικεντρωθεί σε ουσιαστικές υποθέσεις που μπορούν να φέρουν «ζεστό» χρήμα στα δημόσια ταμεία.

Ο νέος κώδικας

Ειδικότερα, όπως προβλέπει πλέον ο νέος κώδικας, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και συμβεβαιωμένες οφειλές προς τρίτους χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

α) έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες με βάση τα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα της ΑΑΔΕ και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των συνυπόχρεων, ή απαιτήσεων αυτών έναντι τρίτων, ή διαπιστώθηκε η καθ’ οποιονδήποτε τρόπο εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων που δεν υπόκειται σε ακύρωση και ειδικότερα διαπιστώθηκε η ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων ή απαιτήσεων του οφειλέτη με επίσπευση του Δημοσίου ή τρίτων ή με διαδικασία εκκαθάρισης και η παύση των εργασιών της πτώχευσης, εφόσον πρόκειται για πτωχό.

β) έχει υποβληθεί αίτηση ποινικής δίωξης, κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 ή δεν είναι δυνατή η υποβολή της.

γ) έχει πραγματοποιηθεί έλεγχος από ειδικά οριζόμενο ελεγκτή της αρμόδιας φορολογικής ή τελωνειακής αρχής, ο οποίος πιστοποιεί, με βάση ειδικά αιτιολογημένη έκθεση ελέγχου, ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις των προηγούμενων περιπτώσεων και ότι είναι αντικειμενικά αδύνατη η είσπραξη των οφειλών. Προκειμένου δε για εταιρείες που τελούν υπό κρατικό έλεγχο ή στις οποίες ασκείται κρατική εποπτεία και οι οποίες τελούν υπό εκκαθάριση ή πτώχευση, απαιτείται η αναγγελία του Δημοσίου στις ανωτέρω διαδικασίες εκκαθάρισης ή πτώχευσης.

Με απόφαση διοικητή

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι πράξεις του χαρακτηρισμού των επιδεκτικών ή ανεπίδεκτων είσπραξης και της καταχώρισης των απαιτήσεων σε ειδικά βιβλία ανεπίδεκτων είσπραξης γίνονται με απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ σύμφωνα με τις διατάξεις που τη διέπουν. Ειδικότερα, εφόσον πρόκειται για συνολική βασική οφειλή άνω του 1,5 εκατ. ευρώ, οι πράξεις αυτές κοινοποιούνται στην υπηρεσία επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που είναι αρμόδια για τον έλεγχο των δημοσίων εσόδων, από την οποία και ελέγχονται. Αν κρίνεται αναγκαίο, έλεγχος μπορεί να διενεργηθεί και στις πράξεις που αφορούν συνολική βασική οφειλή κατώτερη του ως άνω ποσού.

Οι προϋποθέσεις για τη διαγραφή φορολογικών απαιτήσεων

Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και συμβεβαιωμένες οφειλές προς τρίτους που έχουν χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτες είσπραξης είναι δυνατό να κριθούν διαγραπτέες εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

α) έχουν ολοκληρωθεί οι προβλεπόμενες ενέργειες για τον χαρακτηρισμό τους ως ανεπίδεκτων είσπραξης,

β) έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές ενέργειες για την ανταλλαγή των πληροφοριών και των διαδικασιών αναγκαστικής είσπραξης για τα κράτη με τα οποία υφίστανται αντίστοιχες συμφωνίες και σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον με τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.,

γ) έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες στην αλλοδαπή κατόπιν αξιοποίησης πληροφοριών και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή απαιτήσεων αυτού έναντι τρίτων,

δ) έχει ολοκληρωθεί η ποινική διαδικασία σε βάρος των οφειλετών, εφόσον προβλέπεται, με την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης.

Από την άλλη πλευρά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και συμβεβαιωμένες οφειλές προς τρίτους που δεν έχουν χαρακτηριστεί ανεπίδεκτες είσπραξης είναι δυνατό να διαγραφούν, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή των ανωτέρω προϋποθέσεων, εφόσον εμπίπτουν αποκλειστικά και μόνο στις ακόλουθες κατηγορίες οφειλών:

α) οφειλές αποβιωσάντων που δεν καταλείπουν οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο και των οποίων οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την επαχθείσα κληρονομιά,

β) οφειλές ανά φορολογούμενο μικρότερες του ποσού του εκάστοτε ελάχιστου ποσού φόρου από την καταβολή του οποίου απαλλάσσεται ο φορολογούμενος.